Levenskunst

 Leef lief!

We staan aan het begin van een nieuw jaar. Het afgelopen jaar was voor ons als gezin een pittig jaar. Een scheiding, depressie en chronische ziekte speelden een rol. Maar ook nieuwe liefdes deden hun intrede en dat zal in het nieuwe jaar zeker ook weer mooie ontwikkelingen met zich meebrengen. We gaan in ieder geval als gezin met een positieve blik het nieuwe jaar in met de wetenschap dat we samen de onvermijdelijke hobbels ook weer aankunnen. 

Ik zit dan zo een beetje te denken wat het dan is wat ons steeds weer op de been helpt of houdt? En hoe werkt dat bij anderen? Als ik kijk naar mijn cliënten, maar ook naar allerlei andere mensen om mij heen of in de media, dan zie je grote verschillen tussen mensen in veerkracht, flexibiliteit en weerbaarheid. Hoe kan het dat de ene alles aan lijkt te kunnen en de andere snel van slag is? Levenskunst, wat is dat nu eigenlijk? Hoe doe je dat, de kunst van het leven?

Ook zat ik een beetje terug te lezen op mijn blog. Als je veel van mijn stukjes en gedichten hebt gelezen leer je me wel een beetje kennen. Wie ik ben en hoe ik ben, wat me bezighoudt en drijft, waar ik in geloof en op vertrouw. En ook de thema’s die me na aan het hart liggen en waarmee ik een stukje van mijn ‘kennis en wijsheid’ met jullie wil delen. Ik schrijf ook veel over allerlei psychosociale issues. Nu wil ik graag wat met jullie delen over wat mijn ideeën zijn van de kunst van het leven. 

De oorzaken waardoor mensen van slag raken, vastlopen, in psychische nood komen zijn erg uiteenlopend en meestal niet eenduidig, wat het vaak erg gecompliceerd maakt. Maar toch kun je het enigszins simplificeren door het onder te verdelen in drie basisthema’s als hoofdoorzaak, waarbij het aandeel van deze thema’s variërend is. Deze thema’s zijn: onzekerheid,  stress en tegenslag. Tegenslag kan zijn ziekte, verlies, pech, onenigheid, kritiek, enz. Stress door drukte, volle agenda’s, verwachtingen en tegenslag. Onzekerheid over jezelf, verwachtingen, over anderen, over situaties, de zin van het leven. 

Nu even terug naar de veerkrachtige mens en de mens die dat niet is. Zowel de veerkrachtige als de andere kunnen te maken krijgen met tegenslag, daar is geen onderscheid in. Het onderscheid zit in de manier waarop beide met de tegenslag omgaan en dat heeft onder andere te maken met de mate waarin onzekerheid en/of stress aanwezig of afwezig is. Ook persoonlijkheidskenmerken en karaktereigenschappen hebben hiermee te maken, maar die laat ik hier even buiten beschouwing. Tegenslag is een grote veroorzaker van stress en onzekerheid. Natuurlijk, de zeer zelfverzekerde persoon die zijn leven en agenda in balans heeft zal toch volledig uit het veld geslagen zijn bij het verlies van een dierbare, dat is een volkomen normale menselijke reactie. Maar deze persoon zal dat niet zo erg hebben na bijvoorbeeld een discussie op het werk. Terwijl een onzeker iemand daar lang over kan malen, ‘zie ik het nu wel goed?’, ‘wat zullen ze wel niet van mij vinden?’. Het lang blijven hangen in ongenoegen veroorzaakt dan ook de nodige stress. Andersom heeft ook de mate van stress door drukte invloed op het omgaan met tegenslag. Na een drukke dag in de keuken staan te koken en je kind komt binnen met een gat in zijn knie en in de splinternieuwe broek, tja hoe reageer je dan? Het heeft allemaal met elkaar te maken en heeft invloed op elkaar.

Maar wat kunnen wij nou zelf doen om wat veerkrachtiger, weerbaarder en flexibeler te worden? De tegenslag hebben wij helaas niet zelf in de hand. Hoe goed de controlfreaks onder ons ook hun best doen, het leven stelt ons vaak voor verrassingen, ook helaas hele nare en onaangename. We zullen moeten accepteren dat dit bij het leven hoort, de bergen, maar ook de dalen aanvaarden. Deze onzekerheid hoort bij het leven. Het leven is niet altijd leuk! Maar we mogen wel van alle goeds genieten en alle mooie dingen vieren, doe dat ook vooral. We kunnen wel onze stress verminderen door te zorgen voor balans in onze agenda, met tijd voor rust, ontspanning, dierbaren, spel en plezier. Door ons niet zo druk te maken over wat men van ons denkt of wat er van ons verwacht wordt, of althans wat wij denken wat er van ons verwacht wordt. Heb je een imago hoog te houden? Of ben je liever jezelf? Of weet je niet zo goed wie je bent? En of je wel goed genoeg bent? Wanneer allerlei onzekerheden de oorzaak zijn van het steeds van slag zijn, van psychosociale problemen, dan moet je daar zeker mee aan de slag gaan. Waar komen die onzekerheden weg, wat is de oorzaak? Klopt het wel wat ik over mijzelf denk? Zijn ons verkeerde dingen aangepraat? Of verwachten we misschien ook teveel van onszelf? Ga ontdekken wie jij bent, los van verwachtingen en meningen! 

Samenvattend: Ken jezelf en aanvaard jezelf. Breng balans in wat moet en wat jij nodig hebt. Ga mee op de golven van het leven. Wees dankbaar en tevreden. Dat is waar de meeste therapieën op gericht zijn en de meeste hulpverleningstrajecten aan werken.

En dat mist er nog één belangrijk iets, een onmisbaar iets. Iets wat een daadwerkelijk en blijvend verschil maakt. Iets wat je niet alleen helpt in dit leven, maar wat ook zin geeft aan dit leven. Zingeving, richting en doel. Het helpt je om jezelf beter te kennen en anderen te begrijpen. Het helpt je om balans aan te brengen, belangrijke en onbelangrijke dingen beter te onderscheiden. Het helpt je over de golven van dit leven heen. Het is de bron van ons bestaan. De liefde! Uit de liefde komen wij voort en in de liefde horen wij thuis. Wie is die liefde?

God is liefde. Wij zijn geliefd. God houdt van ons, onvoorwaardelijk. Er is niets wat wij kunnen doen waardoor Hij meer van ons gaat houden, er is ook niets wat wij kunnen doen waardoor Hij minder van ons gaat houden. Hij houdt niet van ons omdat wij van Hem houden, Hij houdt juist ook van de mensen die niet van Hem houden. Hij houdt niet van ons omdat wij het verdienen, niemand verdient het, niemand is goed genoeg. Maar God is goed en daarom houdt hij van ons. Hij kan niet anders, want Hij is liefde. Kom zoals je bent, Hij houdt van je zoals je bent. Maar dat betekent niet dat Hij alles goed vindt wat wij doen, zeker niet! God is ook rechtvaardig. Hij houdt van ons, maar niet van sommige dingen die wij doen. Als je zelf ouder bent, dan begrijp je dit vast, ook al is je kind stout en moet je het tot de orde roepen, je liefde voor je kind is er niet minder om. Iedereen die zelf een kind heeft weet dat de liefde voor je kind veel en veel dieper gaat dan elke andere liefde, zelfs dieper dan die voor je man of vrouw. Met zo’n liefde houdt God de Vader van ons, Zijn kinderen. En nog groter en dieper zelfs, want God is een veel betere en liefdevollere ouder dan wij zijn. Maar nogmaals, dat betekent niet dat God blij is met alles wat wij doen, zeggen of denken. En daarvoor kwam dus Jezus, om ons Zijn genade en vergeving te brengen, de Heilige Geest om ons te helpen in te zien hoe wij meer op Hem mogen gaan lijken en ons te verlossen van alles wat niet goed is. Als wij diep tot ons door laten dringen hoeveel er van ons gehouden wordt, als wij dat echt gaan beseffen, dan zal dat veranderen hoe we naar onszelf kijken. Dan zullen wij een echt gezond zelfbeeld krijgen. Dan zullen andere maatstaven en verwachtingen onze agenda gaan bepalen. Dan zullen wij dankbaarheid en blijdschap ervaren op de bergen en kracht en troost in de dalen. Én, en dat is heel erg belangrijk,  dan zullen wij anders omgaan met onze medemens. Want ook dat is een geliefd kind van God, ongeacht wat hij of zij doet of zegt. Dan zullen wij, weliswaar struikelend, ons inlevingsvermogen aansprekend, respectvol blijven, vergevingsgezind zijn. Wandelend in Jezus’ voetsporen, Zijn voorbeeld volgend. Heb je naaste lief als jezelf. Dat is de kunst van een zinvol leven. Leven vanuit de liefde. Waarschijnlijk ken je wel de Engelse uitdrukking: Be kind, always! Leef lief!! Altijd!! Nu en straks in de eeuwigheid! Dat is voor mij het evangelie in een notendop, dat is levenskunst!